Guatr ameliyatında ne yapılıyor?
Guatrın hastalıkları çeşitli olduğu gibi ameliyatları da çeşitlidir. Tiroid bezinin iki parçalı olduğunu belirtmiştik. Ameliyatta bu parçalardan biri tamamen çıkarılabilir, her iki parçası çıkarılabilir veya her iki parçasından bir miktar çıkarılabilir. ATA denilen dünyada tiroid nodüllerine yaklaşım bu konusundaki en önemli rehberinde önerisiyle artık en asgari olarak bir lop un tamamının çıkarılması, nodüller varsa ve şüphe varsada tercihen her iki tiroid lobununda hiç bakiye doku bırakmadan çıkarılmasıdır. Bu ameliyatı nodüllerin habis olma şüphesiyle yapıyoruz, öncesinde yaptığımız iğne biyopsiler değerli ama her zaman doğru sonuç vermeyebiliyor çünkü bazen habis hastalık bizim baskın ve şüpheli nodül dediğimiz yerde değilde hiç şüphesiz nodülde olabiliyor.
Ameliyatta ne gibi riskler var? Ses telleri zarar görebilir mi?
Guatr ameliyatları günümüzde oldukça güvenle yapılan ameliyatlardır. Her ameliyatta olduğu gibi guatr ameliyatında da istenmeyen durumlar olabilir.
Bunların en başında da ses tellerini çalıştıran sinirin zarar görmesi riski vardır. Ancak bu durum %3-5 (yüz guatr ameliyatından 3 ile 5’inde) oranında görülür. Daha çok total yapılan hastalarda görülen bu komplikasyonları azaltmak için sinir monitörü ile çalışmak oldukça faydalıdır. Bende bu ameliyatlarda yıllardır Medtronik NIM 3 sinir monitörü ile çalışmaktayım ve cihaz son derece güvenlikle sinirin yerini bulmamıza olanak veriyor, 10 yılı aşkın bir süredir bu ameliyatı yılda 20 ye yakın sayıda yapan bir tiroid cerrahı olarak monitör ile sinir felci ile son yıllarda hiç karşılaşmadım.
Ameliyat sahasında kanama ve paratiroid bezlerinin zarar görmesi (vücut kalsiyum dengesini ayarlayan bezlerin hasarı) diğer risklerdir. BU riskleri azaltmak için sakin ve kanamasız bir ortamda ve iyi bir ekip ile doğru teknikle çalışmak esastır. Bugüne kadar de ameliyat sonrası kanama ve paratiroid bezlerinin kalıcı olarak zarar görmesi gibi durumlarla hiç karşılaşmadım.
Ameliyat veya ilaç tedavisi sonrası guatr tekrar eder mi?
Evet edebilir. Hormon eksikliği ilaçlarla giderildikten sonra hastalık tekrar edebilir. Bazen nodüller ilaçlarla geriledikten sonra tekrar büyüyebilirler. Bu durumda hasta tekrar değerlendirmeye ve tedaviye alınır.
Ameliyat edildikten sonra da guatr tekrar edebilir. Özellikle çok sayıda nodülü olan guatr hastalığında geride bırakılan tiroid dokusunda da nodül kalmışsa zamanla bu nodüller büyüyüp guatrın tekrar etmesine yol açabilir. Yukarıda bahsettiğim sebepler ile tekrar hastalığın ürememesi için total lobektomi / tiroidektomi yapmam sebebiyle bu durumla karşılaşmıyorum, aslından total önemilmesinin ve bizim de total yapmamızın yegane sebebi bu budur, çünkü tekrar cerrahi gerektiğinde yapışıklıklar sebebiyle gerek siniri gerekse paratiroid dokuları korumak çok daha zorlaşmaktadır.
Ameliyat olan hastaların kontrolleri var mı?
Hastalığının çeşidine göre ameliyat sonrası hiç ilaç kullanmadan ömür boyu yaşayabileceği gibi ( bakiye tiroid dokusu bırakılan hastalar) , ömrünün geri kalanında ilaç kullanmak zorunda olan hastalar da vardır ( İki taraflı total tiroidektomi yapılanlar). Sürekli tiroid hormonu kullanmak zorunda olan hastaların ilaç dozu 3-6 ay aralıklarla hormon kontrolünde ( TSH ) sürekli ayarlanmalıdır.
Mecburi hizmetimi yapmış olduğum olduğum Kars bölgesinde bu hastalığın çok yaygın olması ( Doğu karadenizden de çok sayıda hasta Kars a gelmekteydi) sebebiyle çok sayıda hastaya bu ameliyatı uyguladım. Eğer nodüler hastalık varsa o tarafa yada bilateral Total tiroidektomi uyguluyorum. Bu sebepten dolayı herhangi bir nüks ( yeniden üremesi) ile karşılaşmadım.
SONUÇ: Bu ameliyatı şu an Ligathure, 2,5 Zeiss Loop ve Medtronic NIM-2 sinir monitörüyle yapıyorum. Son 14 yıldır opere etmiş olduğum 150 civarında hastamda herhangi bir büyük komplikasyona rastlamadım.Eskiden nadiren olan tek taraflı sinir felçlerini son yıllarda yeni teknolojilerinde etkisiyle hiç görmüyoruz. Bunca vaka içerisinden geçici paratiroid bezi fonksiyon bozuklukları ile nadiren karşılaştım fakat zaman içinde düzeldiler ve hiç birisi kalıcı olmadı Tüm bunlara rağmen bu ameliyatı olacak tüm hastalarıma yukarıda bahsedilen kopmlikasyonların olabillme ihtimalini (çok düşükte olsa) mutlaka konuşuyorum.